Có lẽ không nên có khoảng trống nào chia rẽ các từ: “thựchànhlýthuyết” dịch thuật. Hoặc, đan nhau ở cấp độ mẫu tự: “thlựcýhthànhuyết”, có thể sẽ chính xác hơn. Chúng nhất thiết không thể tách rời, trong từng bước, cả ý niệm lẫn hành động. Thông qua việc chia sẻ những trải nghiệm cá nhân, những chọn lựa đã quyết và những lối đi đã theo, thông qua trò chuyện về những gì mình đã làm, những gì mình làm, ta hoàn toàn có thể chạm vào các vấn đề đạo đức, chính trị, và thẩm mỹ gói lại trong các chuyển di ngôn ngữ.
Tiếp theo đây là chuỗi đối thoại cùng các dịch giả và biên tập viên các tạp chí dịch thuật, những người nghĩ và những người thực hành mà tiếng nói của họ định hình các góc “ở đây” trong những gắn kết với Đông Nam Á, với tiếng Việt, với Hà Nội, đặc biệt thông qua việc tham dự A-festival 2017 vào tháng Mười này, và cùng với cảm giác về nơi chốn khác luôn ở đó, ngoài tầm với.
Chuỗi trò chuyện bắt đầu với Peter Boyle, nhà văn, dịch giả, gần đây nhận Huân chương Philip Hodgins cho những cống hiến trọn đời cho văn chương Úc, một khách mời đặc biệt của A-festival 2017. Ghostspeaking và Apocrypha của Peter Boyle là một đan rối của các giọng riêng biệt, hay được biết đến như hiện tượng đồng danh. Trong cuộc đối thoại, ông rọi sáng nguồn gốc các giọng này, vẽ ra đường song song giữa thơ đồng danh và dịch.
William Phuan là giám đốc điều hành The Select Centre, một tổ chức văn chương ở Singapore với nỗ lực xây dựng và nuôi dưỡng các thực hành dịch tại Đông Nam Á. Trong cuộc đối thoại, William Phuan thảo luận về tầm quan trọng của việc hợp tác và tiếp cận với cái khác trong dịch thuật và trong việc hiểu con người/văn hóa tốt hơn.
Tiếp tục với một dự án khác cống hiến cho việc nuôi dưỡng và duy trì sự sống của các thực hành dịch, Susan Harris, giám đốc biên tập tạp chí văn chương quốc tế online, Words Without Borders, quan tâm đến sự tái định nghĩa không gian và giáo dục toàn cầu về sắc thái và quan điểm biểu lộ trong văn chương, làm nổi bật sự thách thức những giả định và những điểm mù qua những số chuyên đề của tạp chí.
Trò chuyện sau đó chuyển tới nhà thơ và dịch giả Đinh Linh, tác giả của nhiều tuyển tập thơ và văn xuôi, bao gồm tác phẩm mới nhất là A Mere Rica (Chax, 2017), và biên tập viên-dịch giả của The Deluge (2013), một hợp tuyển văn chương Việt Nam đương đại. Đinh Linh đưa ra quan điểm của mình về các trải nghiệm sống trong hai ngôn ngữ và “trạng thái của kẻ ngoài ngôn ngữ” cùng “hai người viết xài chung bộ óc” của anh.
Kết lại chuỗi đối thoại là Lee Yew Leong, biên tập viên sáng lập Asymptote, một tạp chí dịch thuật online hướng tới xuất bản trong phạm vi rộng lớn đáng kể các giọng nói, cả những tiếng nói đã nổi danh lẫn những giọng nói mới, nuôi dưỡng nhịp đập của trái tim dịch thuật đương đại. Lee Yew Leong bàn luận về cách đường cong hình học của đường tiệm cận phản ánh bản chất của dịch như thế nào vì cả hai đều giới hạn và tự do. Hãy cùng tưởng thưởng những hành-động [từ] lưỡi họ.
Dịch của Hải Yên