[1]

Tôi hiển nhiên biết rằng mình vừa chợp mắt.

Tôi không nằm mơ, nhưng tôi cảm thấy mình đang trôi lênh đênh trên mặt nước. Tôi nghĩ về nước, như một thứ linh thức sinh động sâu thẳm nào đó đang cố vòi vĩnh tôi, và hẳn là chúng cũng muốn [thích][bị][được] ràng buộc cùng với tôi trong một giác cảm chênh chao không rõ ràng ranh giới vào lúc này.

Khả dĩ, tôi dễ dàng nhận ra sự chênh chao huyễn ảo ấy, chính nhờ vào thứ âm thanh quen thuộc kia. Hẳn thế rồi, hẳn là nó, chẳng thể nào sai khác được, bởi chúng lặng lẽ chiếm giữ phần lớn cuộc đời tôi, hòa lẫn trong máu và thật tình đã ban phát cho tôi sự sống.

Không phải tình cờ hay vì quá tò mò mà tôi nhận biết dễ dàng linh thức của nước. Tôi khẳng quyết rằng, tôi đã từng đứng trước những dòng sông mùa hè dịu dàng để lắng nghe âm thanh vọng lại. Và, có thể, tôi cũng đã đứng trước những ngọn thác, nhắm chặt hai mắt, chỉ để tiếng nước đập ồ ạt vào tai mình. Hoặc, tôi đã từng luồn vào khe suối, gặm nhấm một thời trẻ tuổi hồn nhiên ngơ ngác.

Bây giờ, tôi tìm kiếm chúng, từ những dao động bên ngoài, từ sự gắn kết sâu thẳm của kí ức và hiện tại, từ sự tồn vong của một khả thể mà tôi biết, tôi có, tôi gắn bó.

Đôi khi, tôi mường tượng chúng thật là đơn giản. Như thế này, chúng chỉ là những giọt nước đang rỏ xuống lòng bàn tay tôi một cách từ tốn, thì thầm, dịu dàng với những hiện thể sống động xung quanh tôi. Chúng không bị ràng buộc từ bất kì sự tác động vật lí nào. Chúng tự do, hoàn toàn tự do. Những giọt nước của đất trời.

Thi thoảng tôi bị vài cơn chấn động, bởi chính tôi đang ngỡ ngàng rằng chúng là kẻ cố tình dụ dỗ và phá bĩnh giấc ngủ đầy mộng mê của mình trong sự lưng chừng dao động giữa tỉnh và thức.

Rồi, tôi lại nghĩ về hiện thể khác.

Những bức tường chẳng hạn, chúng vẫn lạnh lẽo một loại sắc màu quen thuộc mà tôi vẫn thường thấy. Nhưng, ngay lập tức, sau cơn tỉnh thức, tôi lại bị tiếng nước ám ảnh. Chúng chảy dấm dẳng, quẩn quanh bên tai tôi mãi không dứt trong căn phòng riêng.

Tôi nghĩ, hẳn mình đã khóa, đã kĩ càng ngoái nhìn, kiểm tra vòi rumine trước khi bước chân ra khỏi nơi đó. Ấy vậy, mỗi lần đặt lưng nằm xuống chiếc giường đơn chật chội, khi thể xác, cùng một nửa linh hồn tôi bắt đầu thả lỏng và trôi, tôi lại nghe thấy những giọt nước vui tính, tiếp tục chơi trò gõ nhịp đâu đó trong khối bê tông kín mít của những mặt phẳng hỗn độn này. Âm thanh của nước chậm rãi, từ từ. Rồi đều đặn hơn, sau đó tăng dần thành những cung bậc cợt nhả rộn rã, tràn trề.

Tôi lười biếng nằm yên trên chiếc giường đơn. Nhắm mắt. Dù trong tiềm thức tôi vẫn cho rằng mình đang rất tỉnh táo. Giấc ngủ là một ý niệm rất lạ và gần gũi với cái chết. Tôi biết điều gì đang xảy ra, kể cả khi nhắm mắt.

Căn phòng bộn bề đan xen thêm những âm thanh khác. Tôi tiếp tục nằm yên thách thức và lắng nghe. Tiếng quạt máy vẫn quay đều. Tiếng bàn phím ai đó đang gõ lách tách khô khốc giữa đêm. Tiếng CPU kêu ro ro nặng nề, đau khổ như một con bệnh. Nước vẫn chảy đều đặn. Tôi vẫn tiếp tục thách thức và lắng nghe. Những giọt nước ồ ạt tràn trề. Hẳn là, nước đang tuôn mạnh mẽ. Hẳn là, nước đang kêu gào như một đứa trẻ quen dỗi hờn, đằng sau cánh cửa khép hờ ấy thật rồi. Tôi từ từ khép mi mắt, khóa chặt hình ảnh của nước trong dòng tâm thức của mình.

Nhưng, tôi vẫn không tài nào thoát nổi, hình như có tiếng kêu cứu, ai đó đang chới với lúc gần lúc xa, lúc ậm ực thì thầm, lúc rõ ràng như được soi rọi bằng ánh sáng. Tôi chợt nhớ ra, đằng sau cánh cửa đó, chỉ là một cái lavabo, vài chậu nhựa, cùng với vòi rumine đã khóa.

Vậy, tôi không hiểu nước sẽ chảy ở đâu? Nước réo rắt ở đâu? Tiếng người gào thét ở đâu nhỉ? Thật lạ kì.

Tôi nghĩ về một giấc mơ.

Giấc mơ này, khiến tôi bải hoải, mệt mỏi. Bây giờ vẫn đang là buổi trưa. Trời gắt gỏng chao nghiêng thứ ánh nắng chói lòa đến độ chỉ muốn đốt cháy hết tất cả mọi thứ, cùng với gió, những đợt gió đầu mùa gào thét như lên cơn. Tôi vẫn nằm im trong sự tỉnh thức, để lắng nghe những thanh âm vờn đuổi nhau giữa bốn bức tường và cả trong cái toilet đó nữa. Chiếc van rumine vẫn khóa, không mở.

Những dấu chấm hỏi tiếp tục nhảy múa.

Tiếng nước chảy ở đâu? Tiếng nước cuộn xoáy đang sôi ở đâu? Tiếng nước réo liên hồi đang trở mình nơi đâu?

Tôi chẳng biết (hoặc là tôi có biết).

Những cái bóng thi thoảng làm tôi giật mình. Một thứ âm thanh nhấm nhẳng rơi vỡ xuống nền nhà khiến tôi phát hoảng. Hẳn là tiếng của nước.

Tôi nhỏm dậy, bỏ rơi cả buổi trưa nóng nảy, vặn thật chặt rumine, dù chưa hề mở, sau đó xỏ chân vào giày và bước ra đường. Nắng lóa, nắng lòe trên mắt, nắng xòe múa trên cánh mũi tôi, trêu đùa dai dẳng. Tiếng nước xối xả ồ ạt ào vào tâm trí tôi bởi một ngọn thác đổ từ đâu đó ùa về rệu rã. Buồn bã. Lênh đênh. Nước của tôi, những giọt nước của tôi nhập nhoạng giữa mộng và thực, giữa ảo tưởng điêu tàn với vinh quang cũ kỹ.

Nắng có lòe được bóng nước trên núi cao hay dưới những đồng sâu chiêm trũng? Tôi ngây ngô lẩm bẩm: hẳn là, rumine vẫn khóa. Vậy, nước rơi, nước vỡ ở đâu?

Tôi ngồi bệt xuống một vỉa hè, vỗ tay lên trán, nghĩ về nước.

Nước nhanh chóng chảy xối xả, tràn lên chân, ngập ngang ngực, lút đầu và mắt mũi. Tôi không thể nào đứng dậy. Tôi không thể nào chạy được nữa. Nước đã chiếm cứ lấy toàn bộ tất cả những gì tồn tại cùng với tôi lúc này. Nước tiếp tục theo các khe cửa, tràn ra hành lang, hẻm nhỏ, sau đó là những con đường lớn. Người người ngập ngụa trong nước. Tiếng âm u từ phía trên bầu trời, thả vào không khí một giọng cười cợt nhả, ma quái.

Nước chơi trò vờn đuổi vài ba linh hồn màu xám xịt. Tôi ở đâu?

Nước sống hay chết? Tôi ở đâu?

Nước dập dìu nhảy múa trong những men say của lễ hội ma quỷ. Tôi ở đâu hay vẫn đang tìm đường để thoát khỏi bóng tối?

Toilet ngột ngạt. Ngờm ngợp mùi. Hơi thở của nước bắt đầu lên cơn hấp hối.

Buổi trưa mùa hè, tại cung đường x, tọa độ y, số nhà đã bị mờ nước sơn, người đàn ông độc thân, bị nước cuốn trôi khi đang nằm mộng trong một căn phòng khóa kín.
 

[2]

Tôi tưởng rằng, mình phải chuẩn bị thật kĩ lưỡng mọi thứ, rồi mới bước chân qua cánh cửa ấy, để rời khỏi nhà. Những cánh cửa, chúng luôn hiển hiện trước mắt tôi mọi nơi mọi lúc, rất kiên trì và không hề biết mệt mỏi.

Hẳn nhiên phải rời khỏi những cánh cửa ấy. Chẳng ai có thể ngồi mãi trong một căn phòng bị vây ráp giữa bốn bức tường kín, tôi nhớ ra, một vài kẻ, tôi cố tình sắp xếp để được phép nghĩ ngợi về sự vượt thoát, dù chỉ là rời khỏi những bức tường.  

Tôi đã tần ngần đứng trước cánh cổng sắt ấy biết bao lần, vẫn chưa thể phát hiện ra một vài dấu vết quen thuộc.

Dưới góc nhìn tổng thể, chúng chỉ là một cánh cổng. Chúng được sơn màu nâu. Một cánh cổng màu nâu cũ kỹ. Tôi thò tay chạm vào chốt cửa. Tôi kéo chốt trên. Kéo chốt dưới. Kéo chốt ngang. Cánh cổng bên trái, cánh cổng bên phải. Chúng lần lượt được mở toang ra. Nhưng chẳng hiểu sao, tôi vẫn tần ngần đứng lặng im không thể nhúc nhích nổi bước chân trước những cánh cửa đã hé mở.

Rõ ràng như ánh sáng ban ngày, chúng thực sự đã hé mở, chẳng cần phải nghi ngờ gì nữa. [vậy mà tôi vẫn buộc mình vào những hoài nghi vặt vãnh].

Tôi ngước mặt lên. Những đám mây sáng lấp lánh, trong văn vắt. Nhưng, một vài gợn mây màu chì vẫn để tôi phát hiện ra. Chúng trôi lẫn lộn giữa đám mây khác. Trắng và xốp như bông. Nhưng, thứ trực giác nào đó hẳn đang muốn cho tôi biết rằng, chẳng thể giấu che được điều gì nếu ta nhìn ngược xuống một dòng sông. Nơi đó, là đáy sâu của bầu trời ấy, nơi đó là thế giới thật của những đám mây. Hãy thử nhắm mắt lại và lắng nghe xem, dòng sông có gì, dòng sông hiện hữu những gì? khả dĩ, tôi nhận ra dưới bầu trời nhìn ngược là một thế giới khác, song song hoặc chỉ đơn giản là một nỗi buồn thẳm sâu chất chồng từ rất lâu dưới bàn tay của kẻ kiến tạo. Chúng như một con sâu vô hình thấp thoáng ẩn hiện khắp mọi nơi, chúng lọt vào mắt tôi, nằm yên ở đó. Hát ca, kệch cỡm.

Tôi nhìn thấy nắng xiên qua khe cửa sắt màu nâu đất. Nắng rải thứ ánh kim ấm áp buổi sáng cùng với gió ở miền thảo nguyên này lên mắt, môi tôi. Nắng mơn man nhấp nháy trên từng sợi lông mi. Nỗi buồn đang đùa chơi như một đứa trẻ con nghịch ngợm.

Tôi vẫn không thể dợm chân lên để rời bước khỏi nhà.

Mẹ tôi dậy từ rất sớm. Không gian của mẹ là ngôi nhà, ngoài sân và sau bếp. Tôi nghe, tiếng những nhát chổi của mẹ vang lên. Sau đó là tiếng nước. Nước réo rắt sôi ngay bên cạnh cánh cổng, dưới cái vòi rumine mẹ đang mở để tưới đám rau trồng nhờ bên mảnh đất lạ. Tiếng nước khiến tâm thức tôi bị giật mạnh về phía nào đó vừa quen biết gũi gần lại vừa lạ lẫm xa cách. Tôi dùng dằng bước chân, không muốn rời đi. Và, cuối cùng quyết định đứng yên ngay cánh cổng đã mở rộng dăm phút. Mẹ ngẩng đầu lên nhìn tôi, nhìn cánh cửa, rồi cúi mặt xuống thùng nước đã đầy, lẩm bẩm, nước rất trong và rất ngọt.

Mẹ sục đôi bàn tay lấm lem đất đỏ sau khi làm vườn xong vào thùng nước. Nước bị khuấy lên đục ngầu. Mẹ sững sờ thật lâu, rồi lặng im nhìn về phía bầu trời trong vắt, thở dài, thẽ thọt, chắc tối nay lại mất nước.  

Nắng buổi chiều, hừng hực xô nghiêng, tạt thẳng vào từng sợi tóc lấp lánh ánh sáng bạc. Đáy mắt mẹ trũng xuống. Sâu hoắm.

Dưới đất là nước. Trong nước có đất. Thỉnh thoảng chúng loang máu đỏ tươi, và ắt hẳn sẽ lẫn lộn rất nhiều xương trắng đã hóa mùn nữa. Tôi đáp lời buồn hoang phế, tàn tro. Mẹ cúi xuống thùng nước. Thùng nước trong vắt, chuyển sang màu nâu đỏ. Hẳn là, mẹ vừa nhúng bàn tay đầy đất sau khi làm cỏ vườn.  

Cánh cổng từ từ khép lại phía sau lưng. Tôi nhoài người ra khỏi cổng, vừa đi vừa thầm thì chào mẹ, con sẽ trở về vào lúc chiều muộn.

Tôi đi như chạy trốn.

Tôi chạy trốn những cánh cửa nặng nề mỗi sáng sớm khi chúng được kéo chốt. Tiếng sắt hoen rỉ bật lên như cành khô gãy vụn mùa thu. Tôi chạy trốn những thanh âm chật chội bị nhốt lại giữa các bức tường dày đã được quét vôi nhạt và giữ gìn khá cẩn thận. Người ta luôn phải chăm sóc cho những ngôi nhà không biết mệt mỏi. Có ai đó vừa mới nhắc nhở tôi về việc phải kéo chốt cửa, khẽ khàng thôi chứ, cánh cửa sẽ trầy tróc vôi và nước sơn mất.

Tối qua, tôi mất ngủ. Những cơn mất ngủ thật khó chịu. Chúng khiến tôi nhận biết rõ hơn về các hiện cảnh buồn bã, u tối đang cố bày biện như một bữa tiệc ly.

Tôi lại nghĩ đến việc rời khỏi nhà. Người lớn sẽ không vui nếu tôi rời khỏi nhà vào giờ này chỉ để chơi trò lẻn qua cánh cổng sắt đó và kéo từng chốt cửa.

Đột nhiên, tiếng khóc của đám mèo hoang trên lan can tầng lửng, những cái bóng bốn chân vờn nhau phía nhà đối diện. Tiếng rên rỉ của người già bị thít chặt tấm thân xương xẩu rệu rã và luôn luôn sợ chết trên chiếc giường chật. Tiếng mẻ chai hoang lạnh vỡ vọng lại từ đâu đó trong thứ linh thức mờ mịt. Tôi chẳng muốn nghe thêm bất kì thứ âm thanh nào nữa. Kể cả tiếng ong vo ve trong não tôi lúc này.

Những bức tường thường ngột ngạt và bức bối. Thỉnh thoảng tôi yêu quý chúng như một niềm say mê kì quặc. Có thể, chúng sẽ điều khiển giấc mơ của tôi. Có thể, chúng đang hát ca về cõi đời này của tôi. Nhưng, chắc chắn, chúng không thể níu giữ đôi chân tôi thêm được nữa.

Tôi bật dậy, xỏ giày, lách mình qua cánh cửa. Dứt khoát, kéo chốt. Tôi rời khỏi nó. Những linh thức sẽ bắt đầu chìm đắm và chất chồng lên nhau. Kẹt bí. Nghẹt thở.

Tôi đã rời khỏi nhà, chân bước thẳng về phía con đường bê tông nhỏ, rồi rẽ phải. Ngay ngõ cua là một triền dốc đứng. Chúng trườn bò như một con rắn lượn lờ chơi đùa giữa đêm tối. Một vài kí ức ngây thơ chêm xen trong ý nghĩ của tôi. Tôi chợt nghĩ, hẳn là mình đã khá mơ mộng khi dành trọn vẹn tình yêu mến non trẻ cho những triền dốc ấy. Tôi say men với chúng. Tôi nhớ nhung nghiêng ngả với chúng. Nhưng, bây giờ, hiện cảnh này khiến tôi không còn những ấn tượng đẹp đẽ như ban đầu nữa. Chúng trở nên rợn ngợp, đáng sợ như vực thẳm đầy lửa và gió mà tôi vẫn hằng tưởng tượng trong những hoạt cảnh dối lừa.

Những ý niệm buồn bã, đơn độc đã chiếm giữ lấy tất thảy mọi linh giác tôi sở hữu. Thứ linh giác đó không thể tồn tại tách rời hoặc ngủ quên trong bất kì tình huống nào tôi biết, tôi nhận thấy. Linh giác vẫy vùng, lựa chọn, rồi sau đó thu hẹp khoảng cách lại trong bóng tối ở phía những bức tường, và trở thành linh thức.

[hãy nhận lấy tất thảy mọi linh thức đang tồn tại, không chối từ]

Tôi sẽ bắt đầu với một vài kể lể liệt kê.

Linh thức đau khổ, đơn độc. Linh thức hân hoan mơ về một thế giới khác, một thế giới nhiều ánh sáng hơn. Linh thức mờ ảo của những hiện hữu vừa lạ lẫm vừa gũi gần đến phát chán. Nhưng, ngay lập tức, tôi, và tôi khác nữa bị trả về với hiện trạng của thứ linh thức bấn loạn, hoài nghi quen thuộc.

Toàn bộ những linh thức ấy tồn tại chiếm giữ, cợt nhả với tôi, khiến tôi chẳng thể nào vượt thoát khỏi mọi nỗi sợ hãi. Tôi nhìn cánh cổng sắt. Tôi nghĩ đến việc chạy trốn. Ít ra, nếu chạy trốn, tôi vẫn tồn tại. Hoặc là không, tôi sẽ tồn tại ở một linh thức kết giao khác. Thế giới luôn luôn là những mảnh vụn. Hẳn vậy rồi.

Tôi tiếp tục nghĩ về việc chạy trốn mỗi ngày, mỗi giờ, kể cả lúc tỉnh thức trong các ranh giới kì lạ của giấc mơ.

Tôi vẫn nghĩ về việc chạy trốn.

Những cuộc chạy trốn không bao giờ được định hình điểm đến.

Tôi phải rời khỏi nơi đây. Nhưng, làm cách nào để tôi rời bỏ ý nghĩ về nước, về đất, về những màu sắc lẫn lộn không thể nào phân biệt. Tất thảy mọi màu sắc bây giờ đều mù mờ. Chúng chẳng còn ranh giới nào nữa. Trái tim tôi luôn quặn lên từng nhịp đập đầy sợ hãi về nỗi mất mát nào đó chưa rõ hình thù. Chúng còn lớn lao hơn là sự chết.

Triền dốc phía trước mặt tôi vừa bị một cơn gió hoang thổi mạnh. Bụi mù mịt. Dẫu vậy, tôi vẫn thấy, đám hoa cỏ nhỏ bé giữa đêm tối lặng lẽ nép vào nhau nghiêng ngả, chở che. Tôi gắng buông thả từng ý niệm. Và, để nó trôi đi một cách thoải mái, tự do. Theo đó, hẳn nhiên, tôi của chính tôi cũng sẽ được trôi đi êm ả, hòa vào dòng nước tự do mơ ước.

Một vầng trăng bạc lấp lánh. Tôi ở trong nước. Nước ở trong tôi. Tôi ở trong trăng. Trăng ở trong nước. Đẹp như những khả thể bất biến trong khối vũ trụ huyền bí này. Nhưng, ngay sau đó, tôi lại phát hiện ra rằng, vầng trăng ấy đã vỡ toang trên mặt nước. Huyễn hoặc của nước ở đó.

Tôi tỉnh mộng, ngồi bệt hẳn xuống giữa triền dốc. Tay gập lại trên ngực. Cố gắng lắng tai nghe thứ linh thức không gian réo rắt chật chội đang ngập ngụa, ám ảnh và bám riết dai dẳng đau đớn. Tôi nghĩ về mảnh vườn xa lạ mẹ trồng nhờ đám rau, tôi nhớ về cánh cổng sắt mỗi ngày tôi rời khỏi nhà vào buổi sáng sớm.

Đêm nay, tôi sẽ nằm xuống triền dốc này và nhắm mắt.

Cái chết, tôi nghĩ về chúng khá nhiều, và đã từng thử trải nghiệm. Tôi phải khẳng định rằng, chúng chẳng hề đáng sợ, chúng chỉ là một cơn mộng không có hồi kết.

Mẹ từng nói với tôi về những giấc ngủ dài. Chúng rất lặng lẽ và bình yên.

Hẳn nhiên, tôi không cần phải sợ hãi khi nằm xuống triền đồi này và nên bắt đầu nhắm mắt lại, thay vì nghĩ về cánh cổng sắt màu nâu, hoặc bắt đầu cuộc chạy trốn.

Mẹ từng nói với tôi về nơi chốn nương náu, con không cần phải sợ, hãy an trú ngay trong chính linh hồn mình, bởi, nơi đâu, cũng là đất và nước.

[3]                     

Trích đoạn về một cái chết.

“Giọt nước bắt đầu rớt dần, từ từ chạm xuống nền gạch hoa trơn láng hơi xỉn màu. Dĩ vãng, bao giờ cũng xỉn màu và nhiều khi ố vàng đến độ khó có thể tẩy xóa. Đúng vậy, những giọt nước, chúng đang lăn, lăn chậm rãi, rồi cuộn dần thành một tấm thảm dưới cái nhìn chăm chú đầy háo hức phấn khích của tôi. Kẻ hoang tưởng luôn luôn cho rằng mọi giọt nước đều có chân. Chúng biết chạy. Chúng biết nhảy. Chúng cũng biết cách biến mất không một tì uế, chỉ để người ta, hoặc chính tôi đây nhận ra rằng mọi thứ đều ở là khả thể.”

Hẳn là ai đó sẽ rất ngạc nhiên, nếu tôi không trần tình rõ ràng về một cái chết. Nhưng, rồi tôi chợt nghĩ, chẳng cần thiết phải trần tình hay biện giải về một cái chết. Tự khắc nó sẽ đến. Tự nó sẽ hoàn thành vai trò và sứ mệnh mang tính quy luật tồn vong. Tôi sẽ thử kết thúc những gì ám ảnh tôi bằng việc trích lại đoạn mở đầu, tôi đã từng viết trong một câu chuyện khác trước đó về những thứ có thể đã “tan ra và chết”.

Linh thức của nước vĩnh viễn hằng hữu.

- Trần Băng Khuê
​- ảnh của Nguyễn Quốc Thành